Esse
Vətən sevgisi insanın varlığını içdən işıqlandıran bir alovdur. Bu alov sönəndə insanın içində yalnız bir boşluq yaranmır; əksinə, həmin boşluğun yerini görünməz bir təhlükə doldurur. Çünki vətən sevgisi sadəcə torpağa bağlılıq deyil — insanın öz mahiyyətinə, dəyərlərinə, kimliyinə olan sədaqətidir. Bu sevgi olmadığı zaman insanın içində yaranan mənəvi boşluq neytral qalmır; onu ya yad təsirlər, ya da məkrli düşüncələr doldurur.
Vətənini sevməyən insan istər-istəməz köksündə qərarsızlıq və məsuliyyətsizlik daşıyır. Bu qərarsızlıq zamanla cəmiyyət üçün gizli bir təhlükəyə çevrilir. Çünki vətənpərvərlik yalnız savaş günlərinin deyil, hər günün əxlaqıdır. O, insanı doğru qərara, doğru mövqeyə, doğru tərəfə aparır. Bu kompas olmayanda insanın içində yönsüzlük yaranır. Yönsüzlük isə zərərsiz deyil — o, insanı başqasının iradəsinə təslim edən ilk addımdır.
Tarix göstərir ki, içində vətən sevgisi olmayanlar ən çox iki şeyə meyil edirlər: ya öz mənfəəti üçün hər dəyəri satmağa, ya da yad düşüncələrin alətinə çevrilməyə. Belələri ilk baxışda sakit, hətta boş görünə bilərlər; lakin bu “boşluq” görünməz bir təhlükənin örtüyüdür. Çünki dəyərsizliyin yaratdığı boşluğu doldurmaq üçün onlar çox vaxt yanlış qapılara üz tuturlar. Daxili boşluğu Vətənlə deyil, yad ideologiyalarla dolduran insan isə özü də xəbərsiz şəkildə təhlükəyə çevrilir.
Vətən sevgisi insanı bütöv edir. Onu ucaldan da, qoruyan da, içində nur yandıran da budur. Bu sevgi yoxdursa, insanın içi boş qalmır — o boşluğu ya qaranlıq doldurur, ya da məkr. Vətəni sevməyən insanın içində sadəcə bir yoxluq deyil, gizli bir təhlükə yaşayır. Bu təhlükəni görmək üçün bəzən gözə yox, vicdana qulaq asmaq kifayətdir.
Çünki vətən sevgisi olmayan yerdə insan bütövlüyü pozulur, toplum güvəni sarsılır və gələcək kölgə altına düşür. Ona görə də vətənə bağlılıq bir duyğu yox, mənəvi zirehdir. Bu zireh olmadan insan hər təsirə açıq, hər rüzgarda yıxılan bir varlığa çevrilir.
Axırda anlamaq lazım olan budur:
Vətən sevgisi olmayanın içində boşluq yox, gec-tez üzə çıxan bir təhlük
kə gizlənir.
