Bu gün Cümhuriyyətin elan olunmasından 102 il keçir.
102 il — bir millətin tarixi taleyini dəyişən, əsarətdən azadlığa, tabeçilikdən müstəqilliyə aparan 102 il! Bu gün biz yalnız bir dövlətin doğumunu deyil, bir millətin yenidən dirçəlişini qeyd edirik.
Düz 106 il əvvəl, Osmanlının sonunu gətirən Mudros müqaviləsinin alçaldıcı şərtlərini qəbul etməyən Mustafa Kamal Paşa, 19 may 1919-cu ildə Samsuna ayaq basdı. O gün sadəcə bir insan deyil, bir millətin iradəsi və gələcəyi sahilə çıxdı.
Bu addım türk tarixinin dönüş nöqtəsinə çevrildi.
Hökumət tərəfindən “üsyanları yatırmaq” üçün göndərilən Mustafa Kamal, əksinə, xalqı arxasına alaraq milli mübarizəni alovlandırdı. Çünki o, bilirdi: xalqın xilası yalnız silahla deyil, şüurla, inamla və birliyə söykənməlidir.
Dörd il davam edən çətin, amma şərəfli mübarizədən sonra 1923-cü il oktyabrın 29-da Türkiyə Cümhuriyyəti elan edildi. Lakin bu, mübarizənin sonu deyil, əksinə, uzun və çətin bir yolun başlanğıcı idi.
Atatürk Cümhuriyyəti qurmaqla kifayətlənmədi; o, millətinə “hələ görüləcək böyük işlərin qarşıda olduğunu” xatırladırdı.
Osmanlıdan miras qalan ölkə dağıntılar içində idi. Lakin Atatürk bu torpaqlardan bir millətin qürurunu, bir xalqın azadlıq ruhunu yenidən dirçəltməyi bacardı.
Əlində xəlifə olmaq, yeni bir monarxiya qurmaq imkanı varkən, o demokratiyanı, xalq hakimiyyətini seçdi. Çünki xalqını qul kimi deyil, azad və şüurlu vətəndaş kimi görmək istəyirdi.
Onun “Kəndli millətin efendisidir” kəlamı sadəcə bir ifadə deyildi — əsrlərdir əzilən xalqın haqqının tanınması idi.
Atatürk millətinə yalnız azadlıq yox, qürur, kimlik və müasir düşüncə qazandırdı.
Hakimiyyətdə olduğu 15 il ərzində təhsildən iqtisadiyyata, mədəniyyətdən qadın azadlıqlarına qədər saysız inqilablar həyata keçirdi.
Cəmi 57 illik ömrünə bəziləri yüzillərlə edə bilmədiyi işləri sığdırdı.
O, XX əsrin deyil, bütün insanlıq tarixinin gördüyü ən böyük şəxsiyyətlərdən biridir.
Və bu dahi şəxsiyyət Türk millətinə nəsib oldu.
- Bu gün bizlərə düşən vəzifə sadə, amma müqəddəsdir:
Atatürkün əmanətinə sahib çıxmaq.
Onun “Ey Türk gəncliyi!” çağırışında gizlənən məsuliyyəti dərk edib, Cümhuriyyətin nurunu qorumaq və gələcək nəsillərə daha da möhkəmləndirərək ötürmək.
